Ιστορική Αναδρομή στην Ιεράπετρα της Μουσικής
Από τη ζωή των ανθρώπων της Ιεράπετρας δεν έλειψε ποτέ η μουσική και ο χορός, η πόλη ήταν γεμάτη μουσικούς, βιολατόρους, γλεντζέδες, χορευτές, και τραγουδιστές.
Η μουσική ιστορία της πόλης, επίσημα ξεκινάει από την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας, η οποία θα σημάνει το τέλος της τουρκοκρατίας στο νησί και θα εδραιώσει το αίσθημα ασφάλειας στο λαό. Στη πόλη σημειώνονται αξιόλογοι πολιτιστικοί φορείς όπως μουσικοί σύλλογοι, ωδεία ιδιωτικά και δημοτικά, μουσικές σχολές, χορωδίες, μαντολινάτα κ.α.
«Ο εν Ιεραπύτνη Κρήτης Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος» θα ιδρυθεί το 1895 από τον Επίσκοπο Ιεροσητείας Αμβρόσιο Σφακιανάκη με τη μουσική να περιλαμβάνεται στις δραστηριότητες του.
Εις την Ιεράπετραν, ιδρύθη την 6ην Φεβρουαρίου 1922 ο «Μουσικός Σύλλογος Ιεράπετρας «Ο Ορφεύς» «…με αξιόλογον κανονισμόν μουσικών σχολών.» σκοποί του αναφέρονται α) Η συντήρησις σχολών ενόργανου και φωνητικής μουσικής χάριν της μουσικής μόρφωσης των κατοίκων της Ιεράπετρας. β) η δια δημοσίων συναυλιών και διαλέξεων, ανάπτυξις του μουσικού αισθήματος και διάδοσις της μουσικής παρά το κοινώ, και γ)Η μέριμνα και φροντίς ουχί μόνον δια την μουσικήν, αλλά εν γένει δια πάσαν καλλιτεχνικήν κίνησιν της Ιεράπετρας». Ο «Ορφεύς» θα προσφέρει μουσική εκπαίδευση στους νέους της πόλης και θα ενθαρρύνει τη δημιουργία και άλλων πολιτιστικών ομάδων όπως τη «Προοδευτική Συντροφιά».
Το 1920 ιδρύθηκε σχολή μουσικής, θεωρία, ενόργανη από τον Γρηγόριο Μουτσάκη με καταγωγή από το Καβούσι την περίφημη «Μαντολινάτα». Στέκι είχε το σπίτι του Παπά-Γιωργάκη Παπαγεωργίου προς την παραλία και έδωσε σημαντική ώθηση στην πολιτιστική κίνηση της Ιεράπετρας. Επί εποχής του ανθούσαν οι χοροεσπερίδες, τα μαζικά γλέντια, με παλιές κοντιλιές Καλογερίδη κ.α.
Το 1927 για την μουσική εκπαίδευση στην Ιεράπετρα θα προσκληθεί από το Γυμνασιάρχη Ι. Ζουράρι να διδάξει στους νέους τις εποχής ο Λευκορώσος δάσκαλος βιολιού και μαντολίνου ο περίφημος Κάουφμαν. Το Ωδείο Ιεράπετρας – Κάουφμαν στεγάστηκε στο παλιό κτίριο που βρισκόταν το κινηματοθέατρο Ρέξ και είχε τμήματα βιολιού, κιθάρας πιάνου, ακορντεόν, θεωρίας και φωνητικής. ‘ Άρτιος σαν μουσικός με απέραντη γνώση, άλλαξε ποιοτικά και βοήθησε πολιτιστικά την κοινωνία της Ιεράπετρας.
Ο φωτισμένος ιεράρχης Φιλόθεος Μαζοκοπάκης, ένθερμος συμπαραστάτης των νέων σε κάθε καλλιτεχνική τους προσπάθεια θα πρωτοστατήσει στο μεγαλύτερο μουσικό προπολεμικό γεγονός της πόλης. Την ίδρυση του Ωδείου της Ιεράπετρας. (Το Ωδείο Ιεράπετρας του Γιάννη Μανιουδάκη).
«Κατόπιν εκφρασθείσης επιθυμίας των κατοίκων της Ιεράπετρας η κοινότης δι’ αποφάσεως της, ίδρυσεν Ωδείον εν Ιεράπετρα. Το Συμβούλιον του Ωδείου αποτελέσθη υπό την επίτιμον προεδρίαν του θεοφιλεστάτου Ιεροσητείας κ. Φιλοθέου και κατά των κ. κ. Γεωρ. Μαρκοπούλου, Γρηγ. Μουτσάκη, Α Δασενάκη και Στρατή Σολιδάκη. Ως Διευθυντής ορίσθη ο επίτηδες αφιχθείς εις Ιεράπετραν κ. Ιωάννης Μανιουδάκης, μουσικός εκ Χανίων. Τα μαθήματα αρχίζουν τη 1η Δεκεμβρίου 1937»
Πράγματι την προκαθορισμένη ημερομηνία και αφού είχε έρθει από τα Χανιά και είχε εγκατασταθεί στην Ιεράπετρα το ζεύγος των Ιωάννη και Έλλης Μανιουδάκη, το Ωδείο άνοιξε τις πύλες του ως παράρτημα του Ελληνικού Ωδείου … με σχολές Βιολιού, Πιάνου, βιόλας, βιολεντσέλου, μονωδίας, λαϊκών οργάνων και βυζαντινής μουσικής.
Προσωρινά το Ωδείο θα στεγαστεί σε μικρό οίκημα των δύο αιθουσών κοντά στο γυμνάσιο και μετά από ένα χρόνο στο ανακαινισμένο Οθωμανικό Τέμενος.
Το επόμενο χρονικό διάστημα σημαδεύεται από τον πόλεμο και την Γερμανική κατοχή και η μουσική κίνηση στην Ιεράπετρα διακόπτεται βιαίως. Αμέσως μετά παρόλες τις δυσκολίες , η κοινωνία θα ξαναβρεί το βηματισμό της.
Πολύ γρήγορα στελιώθηκε το νέο Ωδείο στον επάνω όροφο του πετρόχτιστου διώροφου κτιρίου και λειτούργησε με επιτυχία από το 1948 μέχρι το 1952, επειδή το κτίριο στο οποίο στεγαζόταν στο Ωδείο στο Τζαμί είχε πάθει ζημιές από τον πόλεμο. Το Ωδείο Ιεράπετρας των Κοσμά & Νερόνωφ.
Στο νέο αυτό Ωδείο θα διδάξει ο Λευκορώσος μουσικός Αρκάδιος Νερόνωφ τον οποίο ανακάλυψε ο Γ. Μαρκόπουλος σε έναν θίασο που περιόδευε και μαζί με τον Χ. Μανουσάκη και τον Ι. Παπαγεωργίου τον παρότρυναν να παραμείνει στην Ιεράπετρα.
Δίδαξε ακορντεόν, πιάνο και φωνητική και στα έγχορδα, βιολί και κιθάρα ο Κοσμάς.
Το 1952 ιδρύθηκε η Φιλαρμονική της Ιεράπετρας η οποία θα λειτουργήσει ως μουσικό σχολείο της εποχής μαζί με την τρίφωνη εκκλησιαστική χορωδία που οργάνωσε το 1963 στον Άγιο Γεώργιο ο πρωτοψάλτης Σταμ. Αρώνης καθώς και τους μουσικό όμιλο και χορωδία το 1980 είναι δομές εκείνες που αποτυπώνουν την εικόνα που επικρατούσε στο χώρο της διδασκαλίας μουσικής μέχρι και την ίδρυση του Δημοτικού Ωδείου που λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία καθώς και όσες πληροφορίες αναφέρονται στις ενότητες Φιλαρμονικής, Δημοτικής Χορωδίας, Χορωδίας νέων, Μουσική σχολή είναι από το βιβλίο ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΛΑΜΠΕΣ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ του εξαίρετου ……….